De gynaecoloog: wat doet deze arts precies?

Wat is een gynaecoloog?

Een gynaecoloog is een arts die als medische specialist in een ziekenhuis werkt. Gynaecologen hebben zich gespecialiseerd in vrouwenziekten en houden zich bezig met ziektes en klachten van de vrouwelijke geslachtsorganen.

Bij een gynaecoloog denk je wellicht meteen aan zwangerschappen en bevallingen, maar deze arts doet meer dan dat. Ook vruchtbaarheidsproblemen, incontinentieklachten, verzakkingen, ontstekingen van de geslachtorganen, seksuele problemen en bepaalde vormen van kanker vallen onder het vakgebied van de gynaecoloog.

Omdat het vak gynaecologie erg breed is, hebben de meeste gynaecologen een aandachtsgebied gekozen. Als je als zwangere vrouw naar de deze specialist verwezen wordt, kom je bij een gynaecoloog die obstetrie als aandachtsgebied heeft. Dit houdt in dat hij of zij gespecialiseerd is in alles wat met zwangerschap en de bevalling te maken heeft.

Wanneer naar de gynaecoloog?

Je plant je eerste afspraak bij de gynaecoloog rond de 7 à 10 weken zwangerschap. De eerste afspraak is bedoeld om na te gaan hoelang je zwanger bent. Ook kan de gynaecoloog kijken of je zwanger bent van één baby of een meerling.

De gynaecoloog begeleidt sowieso risicovolle zwangerschappen en zwangerschappen met complicaties. Deze arts doet ook ingrepen zoals een kunstverlossing of een keizersnede. Deze redenen noemen we medische indicaties. Als je geen medische indicaties hebt, mag je je voor de rest van je zwangerschap ook laten begeleiden door een zelfstandig vroedvrouw.

De gynaecoloog en zwangerschap

Als tijdens jouw zwangerschap één (of meer) van de volgende medische indicaties optreedt, wordt je begeleid door een gynaecoloog:

• Een meerlingzwangerschap
• Een te hoge bloeddruk
• Zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie)
• Zwangerschapsdiabetes
• Een dreigende miskraam
• Een schildklieraandoening
• Je kindje groeit niet goed
• Een voorliggende placenta
• Bloedverlies in je zwangerschap
• Ernstige bloedarmoede
• Overmatig braken (hyperemesis gravidarum)
• Te vroege weeën
• Een (vermoedelijke) afwijking op de echo
• Je hebt een aandoening waarbij speciale behandeling tijdens de zwangerschap nodig is (bijvoorbeeld epilepsie, depressie, diabetes, een erfelijke afwijking)
• Je vorige zwangerschap was risicovol
• Je hebt bij een eerdere zwangerschap een keizersnede gehad
• Bij een eerdere zwangerschap was sprake van een vroeggeboorte
• Je kindje ligt in dwars- of stuitligging

De gynaecoloog houdt jouw lichaam en je ongeboren kindje goed in de gaten en behandelt, als dat nodig is, de problemen die met jouw zwangerschap gepaard gaan. Soms kan nauwkeurige bewaking genoeg zijn en hoeft er geen behandeling gestart te worden.

De gynaecoloog en bevallingen

Ook voor je bevalling moet er een medische indicatie zijn om begeleid te worden door de gynaecoloog. Soms komt deze arts pas op het laatste moment in beeld, bijvoorbeeld als de bevalling niet soepel verloopt. Je verloskundige kan dan besluiten de gynaecoloog in te schakelen. Als je onder de verantwoordelijkheid van de gynaecoloog bevalt, heb je automatisch een ziekenhuisbevalling.

Als tijdens jouw zwangerschap één (of meer) van de volgende medische indicaties optreedt, beval je sowieso onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog:

• Je bevalt te vroeg (vóór 37 weken)
• Je bevalling komt niet op gang en je moet ingeleid worden
• Je vliezen breken, maar worden niet opgevolgd door weeën
• Je ontsluiting vordert niet
• De ontlasting van de baby zit in het vruchtwater
• Je weeën zijn te zwak
• Je hebt erg veel bloedverlies
• De nageboorte van je placenta komt niet vanzelf
• Je kindje ligt in dwars- of stuitligging en er is een keizersnede nodig
• Je algemene gezondheid of die van je kindje gaat tijdens de bevalling achteruit

De eerste afspraak met de gynaecoloog

Als je voor het eerst naar de gynaecoloog moet, is dat best spannend. Wat kan je verwachten van de eerste afspraak? Allereerst zal je gynaecoloog je een hoop vragen stellen; over je klachten en je zwangerschap, maar ook bijvoorbeeld over medicijngebruik en je algemene gezondheid.

Daarna doet de gynaecoloog een lichamelijk onderzoek bij je. Vaak wordt er ook een echo gemaakt. Afhankelijk van de reden van je komst, wordt er nog aanvullend onderzoek gedaan, bijvoorbeeld een bloedonderzoek.

Tips voor de eerste afspraak

Door je voor te bereiden op de afspraak, voel je je wellicht wat minder gespannen. Met deze tips zit jij straks goed voorbereid (en hopelijk ontspannen) in de wachtkamer:

• Neem iemand mee. Je partner, je moeder of een goede vriendin. Dan voel je je wat meer op je gemak. Daarbij geldt ook; twee horen meer dan één.
• Schijf je vragen op. Neem een lijstje met vragen mee. Als je straks in de spreekkamer zit, schieten ze je misschien niet direct te binnen of je vergeet ze door de zenuwen.
• Plas vlak voor de afspraak. Met een lege blaas zijn de eventuele onderzoeken minder vervelend voor je. Als er van tevoren gezegd is dat je met een volle blaas moet komen geldt deze tip niet. Voor sommige echo-onderzoeken of een urineonderzoek is een volle blaas juist handiger.
• Ontspan van tevoren. Doe vlak voor de afspraak iets waar je ontspannen van wordt, bijvoorbeeld prettige muziek luisteren of een boek lezen.
• Plan je reis ruim. Zo zorg je ervoor dat je op tijd bent en voorkom je onnodige stress. Als je je ook nog druk moet maken over op tijd komen, ben je al gespannen voor je het ziekenhuis in loopt.

Controles gynaecoloog

Tijdens de controle-afspraken voert je gynaecoloog onderzoeken en behandelingen uit, maakt deze echo’s en geeft voorlichting en advies. Vaak worden de controles afwisselend door de gynaecoloog en de vroedvrouw van het ziekenhuis gedaan. In principe kom je elke 4 weken op controle in het ziekenhuis. Na 36 weken kom je wekelijks of tweewekelijks.

Begeleidt de gynaecoloog je gedurende je hele zwangerschap, dan zal deze ook de eindverantwoordelijke zijn bij je bevalling. Bij weëen of klachten, kan je dan ook direct naar het ziekenhuis bellen. Je gynaecoloog zal je daar een telefoonnummer voor geven, meestal is dit het nummer van het bevallingskwartier. Je wordt opgevangen door arts-assistenten of klinisch vroedvrouwen, die jou, onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog, bijstaan bij je bevalling.

Ongeveer zes weken na de bevalling heb je een laatste, afsluitende controle bij de gynaecoloog. Tijdens deze controle bespreek je hoe de zwangerschap en bevalling zijn gegaan en hoe je het hebt ervaren. Ook kan je vragen stellen. Zijn er problemen geweest? Dan vertelt de ze je of dit gevolgen kan hebben voor een volgende zwangerschap en zo ja, welke.

Wat doet een gynaecoloog nog meer?

Naast het begeleiden van zwangerschappen en behandelen van problemen die hiermee te maken hebben, zijn er andere gezondheidsproblemen die binnen het werkveld van een gynaecoloog vallen, zoals:

• Vruchtbaarheidsproblemen. De gynaecoloog doet vruchtbaarheidsonderzoek om te bepalen wat de oorzaak is en kiest een bijpassende vruchtbaarheidsbehandeling zodat je kansen op een zwangerschap zo groot mogelijk worden.
• Menstruatiestoornissen. Ook als je niet zwanger probeert te worden, kan je last hebben van menstruatieproblemen zoals erg hevige menstruaties of een onregelmatig menstruatiepatroon.
• Incontinentieklachten en verzakkingen. Incontinentieklachten en verzakking van je baarmoeder, blaas of darm in de vagina worden onderzocht en behandeld door de gynaecoloog. Soms gaat dit in samenwerking met bijvoorbeeld een uroloog.
• Bekkenbodemproblemen. Bekkenpijn en bekkeninstabiliteit zijn klachten die voor, tijdens of na je zwangerschap kunnen optreden. De gynaecoloog kan je hierbij helpen of je verwijzen naar een bekkenbodemkine of soms zelfs naar een revalidatiearts.
• Seksuele problemen. Hoewel je hiervoor ook terecht kan bij een seksuoloog, kan er een medische reden zijn waarom je seksleven niet prettig verloopt. Dan is de gynaecoloog de aangewezen persoon om je hierbij te helpen. En deze kan je ook verwijzen naar een seksuoloog.
• Ontstekingen van de geslachtorganen. Een ontsteking aan de geslachtsorganen kan vervelende klachten geven. De gynaecoloog onderzoekt wat de oorzaak is en kiest de juiste behandeling om de ontsteking te bestrijden.
• Vormen van kanker. Helaas kan kanker ook ontstaan aan de baarmoederhals, in de baarmoeder of eierstokken. De gynaecoloog is de arts die dit onderzoekt en behandelt.
• Overgangsklachten. Misschien nog een ‘ver-van-je-bed-show’, maar wanneer je in de overgang komt, kan dit gepaard gaan met klachten. Als de huisarts je niet voldoende verder kan helpen, wordt je verwezen naar de gynaecoloog.